Instruktor techniki jazdy 516501

• Nauczyciel techniki jazdy.
• Trener bezpieczeństwa ruchu drogowego.
• Instruktor bezpiecznej jazdy.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 5165 Driving instructors.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja P – Edukacja.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w kwietniu 2018 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Tadeusz Budzisz – Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego, Stare Lubiejewo.
• Roman Kępiński – Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Grodkowie, Grodków.
• Włodzimierz Walkusz – DORADCA Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Wojciech Gostomski – DORADCA Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Joanna Gralak-Merchel – DORADCA Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.

Recenzenci:

• Adam Goss – Automobilklub Polski, Warszawa.
• Radosław Niemczewski – Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Kaliszu, Kalisz.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Adam Knietowski – Polskie Stowarzyszenie Motorowe Ośrodków Doskonalenia Techniki Jazdy, Warszawa.
• Arkadiusz Żukowski – Pomorskie Stowarzyszenie Instruktorów Nauki Jazdy, Wejherowo.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Instruktor techniki jazdy prowadzi zajęcia mające na celu podnoszenie świadomości kierowców ⁷ w zakresie unikania ryzyka drogowego oraz doskonalenie umiejętności poprawnego i bezpiecznego kierowania pojazdem silnikowym ¹⁸. Przekazuje osobie szkolonej informacje z zakresu poprawnej techniki kierowania pojazdem w różnych warunkach drogowych i atmosferycznych, z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz ekojazdy (ecodrivingu) ⁴.

Opis pracy

Do obowiązków zawodowych instruktora techniki jazdy, po przeszkoleniu i zdobyciu ustawowych uprawnień, należy prowadzenie szkoleń bezpiecznej jazdy z zakresu doskonalenia techniki jazdy pojazdem silnikowym w różnych warunkach drogowych i atmosferycznych dla osób kierujących ⁸ pojazdami, w tym szkoleń na płytach poślizgowych ¹⁵, placach manewrowych ¹⁴ i torach szkoleniowych ³¹, szkoleń z jazdy defensywnej ⁶ i ekojazdy zgodnie z przepisami prawa i uwzględniając postęp technologiczny.

Sposoby wykonywania pracy

Instruktor techniki jazdy wykonuje swoją pracę, stosując następujące metody, procedury i sposoby wykonywania pracy w celu przygotowania uczestnika szkolenia do bezpiecznego poruszania się po drogach:

• przygotowanie do stosowania poprawnej techniki kierowania pojazdami,
• zapoznanie z przyrządami i urządzeniami mającymi wpływ na bezpieczeństwo jazdy,
• nauczanie technik manewrowania pojazdem,
• nauczanie technik hamowania pojazdem,
• uświadamianie o wpływie prędkości jazdy na zachowanie się pojazdu i bezpieczeństwie na drodze,
• wykorzystanie nowoczesnych elektronicznych systemów wspomagających bezpieczeństwo jazdy ²⁶,
• dbanie o prawidłowy stan techniczny pojazdów, na których prowadzone jest szkolenie oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas prowadzonego szkolenia.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2., 3.3. i 3.4. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Instruktor techniki jazdy może pracować w Ośrodkach Doskonalenia Techniki Jazdy:

• w salach wykładowych (część teoretyczna szkolenia),
• na placach manewrowych do doskonalenia techniki jazdy,
• w symulatorach jazdy stacjonarnych i mobilnych,
• na płytach poślizgowych do ćwiczeń w warunkach obniżonej przyczepności podłoża,
• na torach szkoleniowych do ćwiczenia techniki jazdy w trudnych warunkach jazdy.

Instruktor techniki jazdy może pracować na podstawie:

• umowy o pracę jako instruktor wewnętrzny w Ośrodkach Doskonalenia Techniki Jazdy,
• umów cywilnoprawnych jako instruktor współpracujący z Ośrodkami Doskonalenia Techniki Jazdy.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Instruktor techniki jazdy w trakcie pracy wykorzystuje różne pojazdy (w zależności od posiadanych uprawnień) oraz urządzenia:

• motocykle ¹⁰,
• samochody osobowe ²²,
• samochody ciężarowe ²¹,
• autobusy ¹,
• przyczepy ¹⁹,
• urządzenia destabilizujące tor jazdy ³³,
• płyty poślizgowe,
• symulatory jazdy,
• sterowanie nawodnienia płyt poślizgowych,
• pojazd poślizgowy ¹⁷,
• mierniki prędkości i czasu jazdy,
• urządzenia telematyczne ³⁴,
• symulatory wspomagające bezpieczeństwo jazdy ²⁵.

Organizacja pracy

Praca instruktora techniki jazdy ma charakter indywidualny, a godziny pracy instruktora techniki jazdy są ruchome, ustalane w zależności od potrzeb uczestnika szkolenia i możliwości instruktora. Szkolenie odbywa się według ustalonego programu, jednak sposób realizacji zajęć określany jest przez instruktora lub koordynatora szkoleń. Liczba godzin pracy instruktora techniki jazdy może być zróżnicowana, zgodnie z kodeksem pracy. Pracuje on również w dni wolne oraz w godzinach nocnych.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Wykonywanie pracy instruktora techniki jazdy odbywa się w ciągłym ruchu w pojeździe mechanicznym, zazwyczaj w trudnych warunkach jazdy, co stwarza zagrożenia wypadkami komunikacyjnymi. Podczas pracy instruktora techniki jazdy występują uciążliwe warunki pracy, np.:

• hałas ruchu drogowego o dużym nasileniu,
• praca w zmiennych warunkach atmosferycznych,
• długotrwała praca w jednej niewygodnej pozycji podczas jazdy,
• konieczność ciągłego używania głosu w niekorzystnych warunkach,
• przeciążenia powodowane nagłym przyspieszaniem lub hamowaniem oraz obrotami pojazdu na torze,
• drgania,
• zapylenie,
• zadymienie.

Może to powodować:

• choroby układu oddechowego,
• choroby narządu słuchu,
• choroby układu kostno-stawowego,
• stres,
• schorzenia układu naczyniowego i nerwowego.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód instruktor techniki jazdy ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• wysoka ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność układu mięśniowo-szkieletowego,
• dobry stan układu oddechowego;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• ostrość wzroku,
• widzenie stereoskopowe umożliwiające ocenę odległości,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• zręczność rąk i palców,
• rozróżnianie barw,
• dobre widzenie o zmierzchu,
• dobry słuch,
• zmysł równowagi;

w kategorii sprawności i zdolności

• podzielność uwagi,
• bardzo dobry refleks,
• spostrzegawczość,
• komunikatywność,
• zdolność dostosowania sposobu przekazywania treści nauczania do poziomu osób szkolonych,
• koncentracja,
• uzdolnienia techniczne;

w kategorii cech osobowościowych

• odpowiedzialność,
• odporność emocjonalna,
• samokontrola,
• łatwość i umiejętność nawiązywania kontaktów,
• odpowiedzialność,
• dokładność,
• rzetelność,
• opanowanie,
• cierpliwość,
• stanowczość,
• dobra organizacja pracy własnej,
• gotowość do pracy w trudnych warunkach środowiskowych.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.5. Kompetencje społeczne, 3.6. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Wykonywanie zawodu instruktor techniki jazdy wymaga dobrego ogólnego stanu zdrowia, a szczególnie ważne są: dobry wzrok, słuch i koordynacja wzrokowo-ruchowa.

Przeciwwskazaniem do pracy w zawodzie są:

• zaburzenia znacznego stopnia narządu wzroku, słuchu, układu nerwowego, oddechowego,
• daltonizm,
• zaburzenia równowagi,
• znaczne ograniczenia sprawności ruchowej kończyn, zwłaszcza rąk.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Pracę w zawodzie instruktor techniki jazdy może wykonywać osoba posiadająca co najmniej wykształcenie średnie.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Do wykonywania zawodu instruktor techniki jazdy konieczne jest świadectwo instruktora techniki jazdy. Do uzyskania świadectwa niezbędne jest:

• co najmniej wykształcenie średnie,
• posiadanie co najmniej przez okres 3 lat prawa jazdy kategorii B oraz co najmniej przez okres roku prawa jazdy kategorii odpowiedniej do zakresu prowadzonych zajęć,
• zaświadczenie o ukończeniu szkolenia podstawowego dla osób ubiegających się o uprawnienia instruktora techniki jazdy ²⁸ lub zaświadczenie o ukończeniu szkolenia uzupełniającego dla osób ubiegających się o uprawnienia instruktora techniki jazdy ²⁹ w zakresie prawa jazdy dodatkowej kategorii pojazdów,
• złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych przed komisją egzaminacyjną powołaną przez ministra właściwego do spraw transportu.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

W zawodzie instruktor techniki jazdy istnieje:

• możliwość rozszerzania uprawnień instruktora o kolejne kategorie prawa jazdy (konieczne jest ukończenie kursu uzupełniającego dla instruktorów i zdanie egzaminu sprawdzającego),
• wraz ze stażem i doświadczeniem pracy w zawodzie istnieje możliwość awansu w hierarchii instruktorów techniki jazdy na kierownika grupy instruktorów w Ośrodku Doskonalenia Techniki Jazdy, na organizatora szkoleń i kursów techniki jazdy,
• możliwość założenia własnego Ośrodka Doskonalenia Techniki Jazdy.

Szybki postęp w branży motoryzacyjnej wymusza śledzenie przez instruktora na bieżąco wszelkich zmian technicznych i unowocześnień, montowanych w pojazdach, w celu przekazywania aktualnej wiedzy uczestnikom szkolenia. W związku tym instruktor techniki jazdy powinien posiadać szczególne zainteresowania ukierunkowane na motoryzację i związane z nią nowoczesne technologie.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2018 r.) w zawodzie instruktor techniki jazdy istnieje możliwość potwierdzania kompetencji zawodowych (po spełnieniu wymogów formalnych) przed komisją egzaminacyjną powołaną przez ministra właściwego do spraw transportu.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie instruktor techniki jazdy może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodzie pokrewnym:

Pracownik w zawodzie instruktor techniki jazdy wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Organizowanie procesu szkoleń bezpiecznej jazdy.
• Z2 Przedstawianie zasad techniki i taktyki jazdy pojazdem.
• Z3 Udzielanie instruktażu w zakresie przygotowania pojazdu oraz korzystania z urządzeń wykorzystywanych podczas szkolenia.
• Z4 Przeprowadzanie szkolenia z zakresu bezpiecznego kierowania motocyklem po torze ziemnym ³².
• Z5 Przeprowadzanie szkolenia bezpiecznej oraz właściwej techniki i taktyki jazdy motocyklem szosowym.
• Z6 Przeprowadzanie szkolenia z zakresu doskonalenia jazdy motocyklem po torze szkoleniowym.
• Z7 Przeprowadzanie szkolenia z zakresu doskonalenia kierowania pojazdem po wyznaczonej trasie – slalomy.
• Z8 Przeprowadzanie szkolenia z zakresu doskonalenia techniki hamowania pojazdem na prostym odcinku i na łuku drogi.
• Z9 Przeprowadzanie szkolenia z zakresu doskonalenia kierowania pojazdem na prostym odcinku i na łuku drogi.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowywanie szkolenia w zakresie doskonalenia techniki jazdy obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Doskonalenie techniki jazdy motocyklem obejmuje zestaw zadań zawodowych Z4, Z5, Z6, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz3: Doskonalenie techniki jazdy pojazdem dwuśladowym wraz z przyczepą obejmuje zestaw zadań zawodowych Z7, Z8, Z9, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie instruktor techniki jazdy powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych działań oraz za powierzone pojazdy i urządzenia na stanowisku pracy.
• Oceniania zagrożeń dla zdrowia i życia oraz podejmowanie działań zapobiegających tym zagrożeniom.
• Dokonywania samooceny i weryfikacji działania w zakresie realizowania zadań zawodowych.
• Dostosowywania działania do zmieniających się okoliczności drogowych: awaria samochodu, zdarzenie drogowe, korki.
• Wykonywania pracy samodzielnie jak i funkcjonowania w zespole pracowniczym.
• Wspierania uczestników szkolenia w poznawaniu i doskonaleniu techniki jazdy.
• Rozwijania ustawicznie własnych kompetencji osobistych i  instruktorskich.
• Oceniania i korygowania własnych postaw i zachowań w relacji z uczestnikami szkolenia.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu instruktor techniki jazdy.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu instruktor techniki jazdy

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie instruktor techniki jazdy nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Instruktor techniki jazdy może znaleźć zatrudnienie:

• w Ośrodkach Doskonalenia Techniki Jazdy w Polsce oraz w odpowiednikach Ośrodków poza jej granicami,
• we własnym (prowadzonym w ramach działalności gospodarczej) ośrodku doskonalenia techniki jazdy.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie przygotowuje się instruktorów techniki jazdy.

Szkolenie

Kandydaci na instruktorów techniki jazdy mogą skorzystać z usług firm szkoleniowych w zakresie szkolenia podstawowego osób ubiegających się o uprawnienia instruktora techniki jazdy oraz szkolenia uzupełniającego osób ubiegających się o uprawnienia instruktora techniki jazdy w zakresie prawa jazdy dodatkowej kategorii.

Szkolenia podstawowe i uzupełniające mogą prowadzić (zgodnie z ustawą o kierujących pojazdami i rozporządzeniem w sprawie doskonalenia techniki jazdy) Ośrodki Doskonalenia Techniki Jazdy, wpisane do ewidencji przez wojewodę.

Po odbyciu szkolenia kandydaci na instruktorów techniki jazdy (szkolenie podstawowe) i instruktorzy techniki jazdy (szkolenie uzupełniające) muszą złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin z wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych przed komisją egzaminacyjną powołaną przez ministra właściwego do spraw transportu.

Wynagrodzenie miesięczne brutto (2018 r.) osób pracujących w zawodzie instruktor techniki jazdy jest zróżnicowane i wynosi od 2500 zł do 5500 zł w przeliczeniu na jeden etat.

Poziom wynagrodzenia miesięcznego brutto wynosi:

• w przypadku osób bez doświadczenia od 2500 zł do 3500 zł,
• po kilku latach pracy i uzyskaniu pewnego doświadczenia od 3000 zł do 4500 zł,
• na stanowiskach wymagających wyższych kompetencji oraz dużego doświadczenia – kierownik grupy instruktorów w Ośrodku Doskonalenia Techniki Jazdy, organizator szkoleń i kursów techniki jazdy – od 4000 zł do 5500 zł.

W zależności od pracodawcy do wynagrodzenia zasadniczego doliczane mogą być:

• premia,
• dodatek za pracę w niedziele i święta,
• dodatek stażowy.

Poziom wynagrodzeń osób wykonujących zawód instruktor techniki jazdy uzależniony jest od:

• szczegółowego zakresu zadań,
• stażu pracy,
• posiadanych uprawnień,
• sytuacji na lokalnym rynku pracy,
• rodzaju pracodawcy (prywatny, publiczny),
• liczby firm działających na danym terenie,
• wielkości aglomeracji i regionu Polski,
• koniunktury na rynku pracowniczym.

W zawodzie instruktor techniki jazdy na ogół nie jest możliwe zatrudnianie osób z niepełnosprawnością.